شعر و ادب

مثنوى.2

(مولانا، دیوان شمس تبریزی)

چـون شمـع ز غم ، سوخـتم ای جان جهان
تا چـــــاک زند بدســــت خــــود خــرقه جان
نز کــــعبه خبـــــر دارم و نـز قبـــــله نشــان
کین قبــــله قالــب اسـت و آن قبـــــله جان
آنـرا بـــدل  و  عـــوض بــــود جــــز جـــانـان
صــد جــان بـه فــدای عاشقی باد ای جان

ای روی تــــو کـــــعـبـه دل  و  قـــــوت روان
بـردار حــجــاب و رخ بــه عــاشـق بـنــمــای
تـا روی تـو قـبـلـه ام شـد ای جـان جـــهـان
بــا روی تــو رو به قــــبـلـه کـــــردن نــتـــوان
هــر چــیز خـوشی که در جـهان فرض کنی
یـک ســـاعـت عشـــق صــــد جـــــهان ارزد

3. تصنیف ناگزیر

(مولانا، دیوان شمس تبریزی)

بی تو کـــــجا روم مـــن ای از تـو ناگـــــزبرم
ای در دلـــــم نشســـــته از تو کـــجا گریزم
وی گــردنم ببســـته از تو کــــــجا گــــــریزم
از دل نه ای گــــــــــسسته از تو کجا گریزم
ای روی تـو خجســــته از تـو کــــجا گــــریزم     

باز آمــــدم خرامـــان تا پیــــش تو بمــــــیرم
ای توبه ام شکســـته از تو کـــــجا گــــریزم
ای نور هــــر دو دیــده بی تو چگـــــونه بینم
ای جان جان مســـتان ای گنج تنگدســتان
من چون زمین خشکم لطف تو ابر و مشکم

4. جامه دران

(مولانا، دیوان شمس تبریزی)

بنـده چشـــم خـــوش آن یــارم
از خود و جان و جهان بیـــــزارم
روز و شــب در گـــل و گـلــزارم
گـــفـتم اینــست بــتـا اقــــرارم
دود عشـــــق تــو بــود آثــــارم

من اگـــر مســتم اگـر هشــیارم
 بی خیـــال رخ آن جــان جـــهان
 بـنـــده صــــورت آنـــم کــــه از و
 بت من گـفـت منــم جــــان بتان
 گفتمش هر چه بسوزی تو ز من

5. تصنیف راز پنهان

(دیوان غزلیات عطار )

مرغ جـان بی بـال و پر شد چـون کنم
چون سـرشکم پرده در شد چون کنم
در هـمه عالــم سمر شد چــون کنــم
در ســر آن یک نظــر شد چـــون کنــم
هم نشــد بهتـر ، بتر شد چــون کنــم

دل ز عشـقت بی خبر شد چون کنم
عشــق تـو در پـرده ای کــردم نــهان
مـدتـی رازی کـــه پنــــهان داشـــتـم
ور نـظـــر در تـو فـکـــندم جــــان و دل
گـــفـتـم آخـــر کـــار من بـهتـــر شـود

6. شوریده

(دیوان غزلیات سعدی)

گـــرد از مـن و سـجاده و طامات برآرید
گــو همچو ملک سر به سـماوات برآرید
گــو زهد چهل ســاله به هیهـات برآرید
رخــتش هـــمه در آب خــــرابات بــرآرید

از صــومـعه رخـتــم بـه خــرابـات بـرآرید
آنان که ریاضـت کش و سجاده نشینند
رو ملک دوعالم به می یک شبه بفروش
تا گــرد ریا گم شــود از دامــن سـعدی

7. رهاب

(مولانا، دیوان شمس تبریزی)

تو بـنـدگی خـــــدا کـن بـدان قـدر کـــه توانی
ز بوی دوست نسیمی، زکوی دوست نشانی

حــدیث زهـد رهـا کن کـه آن ره دگــران است
هـــزار خســــته از این ره فرو شــدند و ندیدند

8. تصنیف نواى چنگ

(دیوان غزلیات سعدی)

مطـــرب بـــزن آن نــوای بـر چـنـگ
الا کـــــه بـــرفــــت نـــام بـا نـنـگ
با عاشـق خـسـته دل کنی جنگ
زاهـــد بـنـگــر نشـســـته دل تنگ
باشــد کـــه به وصــل تو زنم چنگ

سـاقی بـده آن شـراب گلرنگ
خـون شد دل من ندیده کامی
ای زاهـــد خــرقه پوش تــاکی
گرد دو جهان بگشت عــاشق
من خـرقه فکــنده ام ز عشقت

1. گیلکى

(منطق الطیر و غزلیات عطار)

یـا کــدامـم، از کـجــایم؟ یا کـه ام
در میـــان هــر دو حـیران مانده ام
ویـن ز ره افــتـاده را راهـی نـمـاى

من نمی دانم که مـن اهل چه ام
من نه کافر نه مسـلمان مانده ام
بر من بـیــچاره ایـن در برگـشــای

نخـواهـم کفر و دین، در بند آنم
یـقـیـن دانـم که در کـافرستانم
ز ایمـان نــور بـر گـردون رسـانم
نـگـذرم مـن زیـن، اگر تو بگذری
هم تو جانم را و هم جانم تو را

اگـر دربند خویـش آری مـرا تو
در ایمـان گـر نیـابم از تو بویی
و گر در کـفـر بـویی یـابم از تو
من ترا دانم نه دین نه کافری
من تو را خواهـم ترا دانم تو را

2. تصنیف سحر آفرین

( حافظ )

ز کـارســتـان او یـک شــمـه ایـن است
حـدیـث غـمـزه ات سـحـر مـبـین است
که در عاشق کشی سحرآفرین است
که دایـم بـا کـــمـان انـدر کمـیـن است
که چـرخ هشـتمش هفتـم زمین است
حسـابـش بـا کـــرام الــــکاتبـیـن است

خــم زلــف تـو دام کــفــر و دیـن است
جمالت مـعـجــز حســن اســت لیـکـن
بـرآن چــشــم سـیـه صــد آفــریـن باد
ز چـشـم شــوخ تو جـان کـی توان برد
عـجـب عـلـمیسـت علم هیئت عشق
تـو پـنـداری کـه بـدگـو رفـت و جان داد

4. تصنیف چشم تو

(مولانا، دیوان شمس تبریزی)

نـی بـه خــدا کــه از دغــل چشـم فراز میکنی
چونـکــه بـخـفـت بــر زرش دســت دراز مـیکنی
بـنـد کــه سـخـت مـیـکـنـی بـنـد که باز میکنی
بر ســر کـــوی کـشتــگان بانـگ نماز می کنی
گــه به مـثـال مـطـربان نـغـنـغـه ساز می کنی
پـرده بــوسـلـیـک را جـفـت حــجــاز مـی کــنی
ایـنـکــه بـصــورتی شـدی ایـن به مـجـاز میکنی

چــشــم تـو خــواب مـیـرود یـا کـه تو ناز میکنی
چــشـم ببســته ای که تا خواب کـنی حریف را
سـلسـله ای گــشــاده ای دام ابد نــهـاده ای
عاشــق بی گـــنـاه را بـهـر ثــواب می کــشی
گـــه بـه مـثــال ساقـیان عـقـل ز مغز می بری
طـــبـــل فـــراق مـی زنـی نـای عــراق مـیـزنی
عشق منی و عشق را صورت و شکل کی بود

5. اوج

(مولانا، دیوان شمس تبریزی)

یا رب چه خوش است اینجا هر لحظه تماشایى

ما مى نروبم اى جان زین خانه دگر جایى

جـان دگــــرت گـــــویـم، یا صحــــــت بیــــمــاری

قــــرص قمــــرت گــــویم نور بصـــرت گویم

(دیوان غزلیات سعدی)

صـبـحـی از مـشـرق همی تابد یکی از روزنش
لـطـف جـان در جسـم دارد جسم در پیراهنش
بر مـن آســانــتـر بود کـاســیب مویی بر تـنـش

تاچـه رویست آنکه حیران مانده ام در وصـف تو
مــاه و پروبـنـش نـیــارم گـفـت و سـرو و آفتاب
گــــر تـنـم مویی شـــود از دست جــور روزگـار

7. مهر گیاه

(دیوان غزلیات سعدی)

یکـنـفـس از درون من خـیــمـه بـدر نـمـیـزنی
ور تــو درخــت دوسـتی از بـن و بیــخ برکـنی
مقــــبل هـــر دو عــالمم، گـر تو قبول میکنی
جمع نمی شود دگـــر هـر چه تو می پراکنی
درتـو اثـر نـمـی کـــند، تو نه دلــی کـه آهنی

کــس نـگـذشـت در دلــم تا تو بخــاطـر منی
مــهــر گـیـاه عـهد من تـازه ترست هـر زمان
کــس نـستـاندم به هـیچ، ار تـو برانی از درم
از هــمـه کـس رمیـده ام، با تو درآرمـیـده ام
ای دل اگــــر فــراق او و آتـش اشــتـیـاق او